Mowa jest aktem porozumiewania się ludzi między sobą i dlatego jej rola w kontaktach społecznych jest bardzo ważna. Dziecko dzięki mowie poznaje świat, potrafi wyrażać swoje potrzeby, uczucie, emocje, spostrzeżenia. Stąd bardzo ważny jest jej prawidłowy rozwój. Rodzice, a później nauczyciele w przedszkolu powinni wiedzieć, na jakim etapie rozwoju mowy znajduje się dziecko aby w porę dostrzec ewentualne nieprawidłowości i we właściwy sposób pomóc dziecku lub wspierać rozwój jego mowy.
Rozwój mowy dziecka przebiega w kilku etapach:
- okres melodii (0 – 1 r.ż.)
- okres wyrazu (1 – 2 r.ż.)
- okres zdania (2 – 3 r.ż.)
- okres swoistej mowy dziecięcej (3 – 7 r.ż.)
Jak widać z powyższego podziału dziecko w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym znajduje się w okresie swoistej mowy dziecięcej. Trzylatek powinien porozumiewać się z otoczeniem za pomocą zdań lecz nie musi realizować prawidłowo wszystkich głosek. Typowy zasób głoskowy trzylatka to:
- wszystkie samogłoski: a, e, o, u, i, y, ę, ą
- spółgłoski: p, b, m, n, ł, f, w, t, d, l, ś, ć, ź, ń, k, g, h
Umiejętności wymowy pozostałych spółgłosek dziecko nabywa:
- w wieku 3-4 lat :s, z, c, dz
- w wieku 4 – 6 lat: sz, ż, cz, dż, r
Oczywiście nabywanie umiejętności mówienia i prawidłowej realizacji głosek jest rzeczą indywidualną i dopuszczalne są kilkumiesięczne różnice w rozwoju mowy dzieci. Należy jednak obserwować uważnie dzieci i w porę reagować na wszystkie nieprawidłowości, które pojawią się w zakresie realizacji głosek i mowy.
Warto również pomagać dziecku w czasie rozwoju i kształtowania mowy poprzez np. odpowiednie mówienie do dziecka, opowiadanie mu świata, który go otacza oraz ćwiczenia wymowy.
Oprac. M. Stanek-Moś na podstawie E. Sachajska „Uczymy poprawnej wymowy”.
[2]